Orientalstudies.az

Tələt Paşa kütləvi qırğınları sifariş edən məxfi teleqram vermişdimi? VƏ YA ƏSASSIZ ERMƏNİ İDDİALARI VƏ TARİXİ FAKTLAR

(Üçüncü-sonuncu hissə)

8-ci sual:

Birinci Dünya müharibəsi dövründə 1,5 milyon erməni həlak olmuşdur?

Erməni təbliğatçılarının iddiasına görə 1,5 milyondan 2 milyona qədər erməni “soyqırımı” nəticəsində öldürülmüşdür. Onların digər iddiaları kimi, bu da zaman keçdikcə rəqəmləri şişirdilmiş əsassız iddiadır. Müharibədən dərhal sonra ermənilər 600.000 erməninin öldürüldüyünü iddia etdilər. Daha sonra bu rəqəm 800.000-nə qaldırıldı, indi 1,5 milyon insandan bəhs edirlər, sabah isə 3 milyondan danışa bilərlər. Britaniya Ensik­lopediyasının (Encyclopedia Britannica) 1918-ci ildəki nəşrində 600.000 erməninin öldürüldüyü qeyd olunur, Ensiklope­diyanın 1968-ci ildəki nəşrində bu rəqəm 1,5 milyona qaldırılmışdır.

Şərqi Anadolu ermənilərin qədim yurdu sayıla bilərmi? VƏ YA ƏSASSIZ ERMƏNİ İDDİALARI VƏ TARİXİ FAKTLAR

(İkinci hissə)

4-cü sual:

Doğrudanmı türklər 1890-cı ildən başlayaraq erməniləri məhv etməyə çalışırdı?

“Erməni məsələsi” əsasən XIX əsrin ikinci yarısından başlamışdır. Burada rus-türk müharibəsini (1877-78) və bu məsələni Avropada problem kimi qabardan Berlin Konqresini (1878) qeyd etməliyik. Faktiki olaraq məsələnin kökünü aydınlaşdırmaq üçün 1820-cı ildə Rusiyanın etdiklərinə qayıtmaq  lazımdır. Çar Rusiyası məhz bu zaman Mərkəzi Asiyadan öz böyük yeni imperiya ekspansiyasına başladı və bu prosesə Çin sərhədlərində və Sakit okean boyu əsas türk xanlıqları  cəlb edildi. Həmin vaxtı Rusiyanın imperiya ambisiyaları Cənuba, Osmanlı imperiyasına və açıq dənizlərə yol açmağa yönəlmişdi.

AMEA akademik Z.M.Bünyadov adına Şərqşünaslıq İnstitutu yaranan gündən türkoloji tədqiqatlara böyük önəm verir, Osmanlı İmperiyası və Türkiyə Cümhuriyyətinin tarixini, ictimai-siyasi, sosial-iqtisadi və mədəni inkişafını ətraflı araşdırır.

Tarix problemlərinə həsr olunmuş tədqiqatlar, istər orta əsrlər, istərsə də yaxın tarixi keçmiş və Türkiyə tarixinin ən yeni dövrünü əhatə etmişdir. Tarixçi alimlərimiz Türkiyədə milli-azadlıq hərəkatı, Türkiyə Respublikasında dünyəvilik prinsipinin bərqərar edilməsi, millətçilik ideologiyasının formalaşması, ictimai və bədii-estetik fikrin yaranması, maarif və mədəniyyətin inkişafı, islam, müasir Türkiyədə müxtəlif ictimai-siyasi hərə­katlar problemlərinin öyrənilməsinə xüsusi diqqət yetirmişlər.